‘Pile’ anlaşması Güney Kıbrıs basınında: ‘Türk ordusuna giden yol engellendi’
LEFKOŞA – Kuzey Kıbrıs ile Birleşmiş Milletler’i (BM) ağustos ayında karşı karşıya getiren Kıbrıs’ın iki toplumlu Pile (Pyla) köyüne adanın kuzeyinden yeni bir yol oluşturulması projesinde ilkesel düzeyde anlaşmaya anlaşmaya varıldığı açıklandı.
BM, dün yaptığı açıklamada, konu hakkında taraflar arasında anlaşmaya varıldığını bildirdi. Gelişme gerek Kıbrıs’ta gerekse uluslararası basında yankı buldu.
YOL YENİLENİP KULLANIMA SUNULACAK
BM ile varılan anlaşma uyarınca KKTC topraklarından iki toplumlu köye uzanan yol yenilenip kullanıma sunulacak. Bu şekilde Pile’yi bugün kuzeye bağlayan tek sınır noktası (barikat) olan Beyarmudu’ndaki (Pergama) sınır noktasında yığılmaların önüne geçilecek.
Kıbrıs Türk tarafı önceki dönemde yaptığı açıklamalarda yeni yol projesini ‘olmazsa olmaz’ olarak nitelendirmişti. KKTC Cumhurbaşkanı Ersin Tatar da projenin hayata geçirilmemesi durumunda Kıbrıslı Türklerin Pile’deki varlığının tehlikeye gireceği mesajını vermişti.
‘YENİ BİR GEÇİT YARATMA HEDEFİ BAŞARISIZLIĞA UĞRATILDI’
BM’nin Pile konusunda varılan anlaşma ile ilgili 9 Ekim Pazartesi günü yaptığı açıklama, Kıbrıs Rum tarafında geniş yankı buldu. Rum basını, konuya ilişkin son gelişmeleri özel ve kapsamlı bültenlerle Kıbrıs Rum toplumuna aktardı.
Kıbrıs Rum liderliği ise Pile meselesi ile BM ile varılan anlaşma konularına farklı bir açıdan yaklaşıyor. Kıbrıs Cumhuriyeti’nin resmi yayın organı Kıbrıs Haber Ajansı’nın konu ile ilgili geçtiği yeni haberde, Cumhurbaşkanı Nikos Hristodulidis hükümetinin, varılan anlaşma ile Türk tarafının Pile’nin kuzey yamaçlarında konuşlu Türk ordusuna uzanan yeni bir geçit yaratma hedefini başarısızlığa uğrattığı görüşü öne çıkarıldı.
Kıbrıs Cumhuriyeti hükümeti kaynaklarına dayandırılan haberde, Pile konusunun kamuoyuna yansıdığı ilk dönemde Türk tarafının yol inşaatının insani nedenlere dayandığı konusunda uluslararası camiayı ikna etmeyi başardığına da dikkat çekildi.
RUM TARAFINA GÖRE BM NASIL DEVREYE GİRDİ?
Habere göre, meselenin çetrefilli bir hâl alması sonrasında Lefkoşa’nın devreye girmesi ve konu ile ilgili kanıt ve bilgilerin uluslararası camia ile paylaşılması sonrasında bu izlenim tersine çevrildi, bu bağlamda Türk planlarının askerî amaçlar taşıdığı açıkça ortaya konuldu.
Kıbrıs Rum tarafına göre, Türk tarafının insani değil askeri hedefler doğrultusunda hareket ettiğinin anlaşılması üzerine Kıbrıs’taki BM Barış Gücü devreye girmek durumunda kaldı.
‘ARA BÖLGENİN STATÜSÜ KORUNDU’
Kıbrıs Haber Ajansı gibi diğer Rum basın kuruluşları da Kıbrıs hükümeti kaynaklarına dayandırdıkları haberlerinde ‘Pile’de Türk tarafının askeri planının önlenmesi’ sonrasında ara bölgenin statüsünün korunduğu görüşünü öne çıkardı. Buna göre, yeni anlaşma ile ateşkes hattı bir kez daha net bir şekilde belirlendi. Birleşmiş Milletler Barış Gücü’nün (UNFICYP) tampon bölge boyunca varlığını ve kontrolünü sürdürecek olması sayesinde de statükonun ihlâl edilmesinin önlenmesinin garanti altına alındığı ifade edildi.
Rum tarafına göre yeni anlaşma KKTC polisi ya da askerinin ara bölgede bulunmasını kesin ve net bir şekilde yasaklıyor. Ayrıca, yeni anlaşma ile Pile üzerinde Güney Kıbrıs’ın kontrolü altındaki topraklara yasadışı geçişlerin de önüne geçilecek.
İKİ TOPLUMLU KÖYE KONUT PROJESİ
Kıbrıs Haber Ajansı, yeni anlaşma çerçevesinde Pile’de Kıbrıslı Rumlar ve Kıbrıslı Türkler için ortak bir konut projesinin hayata geçirileceği bilgisini de paylaştı.
Kaynaklar, anlaşmanın uygulanmasıyla birlikte Kıbrıs Rum tarafının 23 Ekim’de bölgede çalışmalara başlayacağını, bu çerçevede yaklaşık 400 arsa oluşturulacağını ifade etti. Avrupa Birliği’nin (AB) projenin tamamına finansman sağlayarak katılacağı ve Pile Toplum Konseyi’nin (Köy Aza Meclisi) anlaşmayı onayladığı belirtildi.
Ayrıca, yeni anlaşma uyarınca Pile ile Kıbrıs Cumhuriyeti kontrolü altındaki Troulloi arasında yeni bir yol yapımına da başlanacak. Son olarak varılan anlaşma uyarınca Pile’de fotovoltaik park projesi de hayata geçirilecek.
YANIT BEKLEYEN SORULAR
İki toplumlu Pile köyü için varılan yeni mutabakatın ayrıntıları şu ana dek kamuoyu ile paylaşılmış değil. Bu bağlamda bir dizi önemli soru da yanıt bekliyor:
Kıbrıs’ın kuzeyinden güneye oluşacak yoldan sadece Kıbrıslı Türkler mi faydalanacak? Bu yolun güney tarafında, Pile’nin giriş kısmında araç ve yayalar kontrole tabi tutulacak mı? Tutulacaklarsa bu kontrolleri hangi makam üstlenecek? BM bu göreve talip mi? Talip ise BM’nin görev tanımı araç ve sivil denetimini içeriyor mu? Yoksa Türk tarafındaki kontroller sonrasında kuzeyden Pile’ye hiçbir kontrole tabi olmaksızın bir şekilde mi girilecek?
Bu soruların önümüzdeki günlerde yanıt bulması bekleniyor.
